ماموگرافی یک روش تصویربرداری تخصصی با استفاده از اشعه ایکس با دوز پایین است که برای بررسی بافت پستان طراحی شده است. این روش به عنوان استاندارد طلایی تشخیص زودهنگام سرطان پستان شناخته می‌شود و می‌تواند تومورها را قبل از اینکه قابل لمس باشند یا علائمی ایجاد کنند، شناسایی کند.
اهمیت ماموگرافی
۸۵-۹۰% سرطان‌های پستان را تشخیص می‌دهد، حتی در زنان بدون علامت
می‌تواند تومورها را ۲-۳ سال قبل از قابل لمس شدن شناسایی کند
مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان را ۲۰-۴۰% کاهش می‌دهد
به عنوان برنامه غربالگری منظم برای زنان از ۴۰ سالگی توصیه می‌شود
انواع ماموگرافی
۱. ماموگرافی غربالگری
✔ برای زنان بدون علامت (بدون شکایت خاص)
✔ معمولاً دو تصویر از هر پستان (نمای بالا-پایین و نمای جانبی)
✔ توصیه می‌شود سالانه برای زنان ۴۰ سال به بالا انجام شود
۲. ماموگرافی تشخیصی
✔ زمانی استفاده می‌شود که علائم وجود دارد (توده، درد، ترشح از نوک پستان)
✔ تصاویر جزئی‌تر با زوایای بیشتر
✔ ممکن است شامل نمای فشرده/بزرگ‌نمایی شده باشد
۳. ماموگرافی سه‌بعدی (توموسنتز)
تصاویر لایه‌ای سه‌بعدی از بافت پستان ایجاد می‌کند
۱۵-۳۰% دقیق‌تر از ماموگرافی دوبعدی استاندارد
به‌ویژه برای بافت متراکم پستان مؤثر است
موارد مثبت کاذب را ۴۰% کاهش می‌دهد
آنچه در طول ماموگرافی انتظار می‌رود
قبل از آزمایش
از دئودورانت، پودر یا کرم استفاده نکنید (ممکن است به عنوان کلسیفیکاسیون ظاهر شوند)
لباس دو تکه بپوشید برای راحتی بیشتر
۱-۲ هفته پس از قاعدگی برنامه‌ریزی کنید (وقتی پستان‌ها حداقل حساسیت را دارند)
در طول آزمایش (۱۰-۱۵ دقیقه)
۱. هر پستان بین دو صفحه فشرده می‌شود برای تصویربرداری واضح
۲. باید بی‌حرکت بمانید در حالی که تکنسین تصاویر را می‌گیرد
۳. ناراحتی خفیف فقط برای چند ثانیه در هر تصویر طول می‌کشد
پس از آزمایش
اکثر زنان می‌توانند فعالیت‌های عادی را بلافاصله از سر بگیرند
رادیولوژیست تصاویر را بررسی می‌کند (نتایج معمولاً در ۱-۲ هفته آماده می‌شود)
ماموگرافی سه‌بعدی ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای تفسیر داشته باشد
چه کسانی باید ماموگرافی انجام دهند؟
دستورالعمل‌های کلی
غربالگری سالانه از ۴۰ سالگی شروع شود (طبق توصیه کالج رادیولوژی آمریکا)
تا زمانی که سلامت عمومی خوبی دارید ادامه یابد (هیچ محدودیت سنی بالایی ندارد)
زنان پرخطر
✔ ۵-۱۰ سال زودتر از سن تشخیص فامیل درجه یک شروع شود
✔ ممکن است نیاز به MRI + ماموگرافی داشته باشند اگر:
جهش ژن BRCA دارند
ریسک مادام‌العمر بیش از ۲۰% است
بین ۱۰-۳۰ سالگی پرتودرمانی قفسه سینه داشته‌اند
دقت ماموگرافی
۴-۸ مورد سرطان در هر ۱۰۰۰ زن غربال‌شده را تشخیص می‌دهد
۱۰-۱۵% موارد منفی کاذب (در پستان‌های متراکم بیشتر است)
ماموگرافی سه‌بعدی میزان فراخوانی مجدد را ۳۰-۴۰% کاهش می‌دهد
محدودیت‌ها و ملاحظات
⚠ برای زنان با پستان‌های متراکم کمتر مؤثر است (تکمیل با سونوگرافی/MRI)
⚠ موارد مثبت کاذب ممکن است منجر به آزمایشات بیشتر شود
⚠ ناراحتی ناشی از فشرده‌سازی (موقتی)
چرا غربالگری منظم جان‌ها را نجات می‌دهد؟
سرطان پستان در مراحل اولیه ۹۹% نرخ بقای ۵ ساله دارد
تومورهای کشف‌شده با ماموگرافی کوچک‌تر و قابل‌درمان‌تر هستند
امکان درمان‌های کمتر تهاجمی را فراهم می‌کند
💡 ماموگرافی سالانه خود را برنامه‌ریزی کنید – تشخیص زودهنگام بهترین محافظت است.
