اختلال وسواس فکری-عملی یا OCD یک بیماری مزمن روانی است که با افکار مزاحم و تکرارشونده (وسواس‌ها) و رفتارها یا اعمال ذهنی تکراری (اجبارها) شناخته می‌شود. این وسواس‌ها و اجبارها زندگی روزمره فرد را مختل می‌کنند، باعث ناراحتی می‌شوند و بر کار، روابط اجتماعی و سلامت روان تأثیر منفی می‌گذارند.
وسواس‌های رایج شامل ترس از آلودگی، آسیب‌دیدن یا اشتباه کردن هستند، در حالی که اجبارها ممکن است شامل شست‌وشوی مکرر، چک‌کردن مداوم، شمردن یا مرتب کردن اشیاء به‌صورت خاص باشد. برای مثال، فردی ممکن است از آلوده بودن دستانش بترسد و احساس کند که باید آن‌ها را بارها و بارها بشوید، حتی اگر خطر واقعی وجود نداشته باشد.
علت دقیق OCD هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی، رفتاری و محیطی در بروز آن نقش دارند. مطالعات نشان داده‌اند که سطح غیرعادی سروتونین در مغز و تفاوت در ساختار و عملکرد مغز در افراد مبتلا به OCD مشاهده می‌شود.
OCD می‌تواند در هر سنی و برای هر فردی رخ دهد، اما اغلب در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و در صورت عدم درمان ممکن است شدت یابد.
روش‌های درمانی شامل درمان شناختی-رفتاری (CBT) به‌ویژه روش مواجهه و جلوگیری از پاسخ (ERP) و داروهایی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) است. در موارد شدید، ترکیبی از روان‌درمانی و دارو می‌تواند بهترین نتایج را به همراه داشته باشد.
تشخیص زودهنگام و درمان پیوسته می‌تواند کیفیت زندگی فرد مبتلا به OCD را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائم این اختلال را تجربه می‌کنید، مشاوره با یک متخصص روان‌درمانی اولین گام مؤثر به سوی بهبودی است.
