بیماری کلیوی که با نام‌های نفروپاتی یا بیماری رینال نیز شناخته می‌شود، به هرگونه آسیب یا اختلال در عملکرد کلیه‌ها اشاره دارد. کلیه‌ها نقش حیاتی در تصفیه خون و دفع مواد زائد از بدن ایفا می‌کنند و آسیب به آن‌ها می‌تواند عواقب جدی برای سلامت کلی فرد داشته باشد.
انواع اصلی بیماری کلیوی: نفریت و نفروز
بیماری‌های کلیه را اغلب بر اساس وجود یا عدم وجود التهاب به دو دسته اصلی تقسیم می‌کنند:
نفریت (Nephritis): این اصطلاح به بیماری‌های التهابی کلیه اشاره دارد. التهاب می‌تواند بخش‌های مختلف کلیه را درگیر کند و منجر به شرایطی مانند گلومرولونفریت شود. نفریت اغلب از طریق آزمایش خون و ادرار تشخیص داده می‌شود و می‌تواند باعث بروز سندرم نفریتیک (با علائمی مانند وجود خون در ادرار و فشار خون بالا) شود.
نفروز (Nephrosis): این اصطلاح برای توصیف بیماری‌های غیرالتهابی کلیه به کار می‌رود که عمدتاً به واحدهای تصفیه‌کننده کلیه (گلومرول‌ها) آسیب می‌رسانند. این آسیب معمولاً منجر به سندرم نفروتیک می‌شود که با دفع مقادیر زیاد پروتئین از ادرار، کاهش سطح پروتئین خون و ورم شدید (ادم) مشخص می‌گردد.
علل و عوامل ایجادکننده بیماری
آسیب کلیوی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:
بیماری‌های خودایمنی مانند نفروپاتی IgA (تجمع ایمونوگلوبولین A در گلومرول‌ها)
مصرف طولانی‌مدت برخی داروها مانند مسکن‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
سمیت دارویی (مثلاً در اثر برخی داروهای شیمی‌درمانی)
قرار گرفتن در معرض سموم مانند سرب
نقص‌های آنزیمی ارثی مانند کمبود گزانتین اکسیداز
بیماری‌های شایع مانند دیابت و فشار خون بالا که از مهم‌ترین عوامل ابتلا به بیماری مزمن کلیوی هستند.
پیشگیری و مدیریت بیماری: نقش کلیدی رژیم غذایی
بیماری مزمن کلیوی اغلب پیشرونده است. پیشرفته‌ترین مرحله آن، نارسایی کلیوی مرحله نهایی (ESRD) نام دارد که در آن کلیه‌ها تقریباً تمام عملکرد خود را از دست می‌دهند. در این مرحله، درمان‌های جایگزین کلیوی مانند دیالیز یا پیوند کلیه برای ادامه حیات ضروری هستند.
یکی از ارکان اصلی مدیریت بیماری کلیوی و به تأخیر انداختن پیشرفت آن، تغییرات رژیم غذایی است. هدف اصلی، کاهش بار کاری کلیه‌ها است. متخصصان تغذیه معمولاً یک برنامه غذایی شخصی‌سازی‌شده توصیه می‌کنند که شامل نظارت و محدودیت مصرف موارد زیر است:
پروتئین: برای کاهش تولید مواد زائد در خون.
سدیم: برای کمک به کنترل فشار خون و جلوگیری از احتباس مایعات.
پتاسیم و فسفر: از آنجایی که کلیه‌های آسیب‌دیده قادر به دفع صحیح این املاح نیستند، سطح بالای آن‌ها در خون می‌تواند خطرناک باشد.
این رویکرد تغذیه‌ای یک ابزار بسیار قدرتمند برای کمک به بیماران در کنترل بهتر بیماری، بهبود کیفیت زندگی و حفظ سلامت کلی است.
دکتر رباب مقصودی از متخصصین برجسته اورولوژی و اندویورولوژی در تهران است که در درمان سنگ‌های ادراری با روش‌های کم‌تهاجمی و جراحی‌های لاپاراسکوپی پیشرفته تخصص دارد. رویکرد […]
