

دکتر سعیده مجیدی ذوالبنّین ، روانپزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز است. ایشان بهعنوان استادیار گروه روانپزشکی […]
در مراقبتهای بهداشتی مدرن، ارتباط میان ذهن و بدن روشنتر از همیشه است. بسیاری از بیماران که از علائم جسمی رنج میبرند، در واقع مشکلات روانشناختی زمینهای دارند، و برعکس، اختلالات روانی میتوانند موجب بروز یا تشدید بیماریهای جسمی شوند. این نقطه تلاقی همان جایی است که روانپزشکی روانتنی وارد عمل میشود—شاخهای تخصصی از روانپزشکی که به درمان اختلالات روانتنی اختصاص دارد. پزشکانی که تمایل دارند در این زمینه تخصص بیشتری کسب کنند، میتوانند با گذراندن فلوشیپ روانتنی مسیر آموزش فوقتخصصی و کار بالینی پیشرفته را طی کنند.
روانپزشکی روانتنی، که گاهی روانپزشکی مشاوره-ارتباطی (Consultation-Liaison Psychiatry) نیز نامیده میشود، بر تعامل میان سلامت روان و سلامت جسم تمرکز دارد. متخصصان این حوزه با بیمارانی کار میکنند که بیماریهای روانپزشکی آنان با بیماریهای پزشکی یا جراحی همپوشانی دارد. برای مثال:
بیماری که از درد مزمن رنج میبرد و استرس یا افسردگی علائم او را تشدید میکند
فردی با سندرم روده تحریکپذیر (IBS) که به اضطراب مرتبط است
بیمارانی مبتلا به سرطان یا بیماری قلبی که با افسردگی دستوپنجه نرم میکنند
زنانی که دچار اختلال ملال پیشقاعدگی (PMDD) یا خستگی مزمن هستند
این رشته نشان میدهد که مراقبت روانی را نمیتوان از سلامت عمومی جدا کرد—بلکه یک رویکرد یکپارچه ضروری است.
فلوشیپ روانتنی معمولاً یک برنامه فوقتخصصی یکساله است که پس از تکمیل دوره رزیدنتی عمومی روانپزشکی گذرانده میشود. در این دوره، دستیاران آموزشهای پیشرفتهای دریافت میکنند از جمله:
روانپزشکی مشاوره-ارتباطی: ارائه مراقبت روانپزشکی به بیماران بستری با بیماریهای پیچیده پزشکی
رواندرمانی و دارودرمانی: تنظیم مداخلات برای بیمارانی که همزمان مشکلات جسمی و روانی دارند
ارزیابی نوروسایکیتریک: درک نقش عملکرد مغز در بروز علائم روانی
مدلهای مراقبت مشارکتی: همکاری با متخصصان داخلی، جراحان و سایر رشتهها برای ارائه درمان یکپارچه
بسیاری از برنامهها همچنین فرصتهای پژوهشی را تشویق میکنند و دستیاران را برای مشارکت در آموزش و نوآوریهای بالینی آماده میسازند.
فارغالتحصیلان فلوشیپ روانتنی میتوانند مسیرهای شغلی متنوعی را دنبال کنند:
حوزه دانشگاهی: تدریس و پژوهش در دانشکدههای پزشکی
روانپزشکی بیمارستانی: رهبری واحدهای مشاوره-ارتباطی در بیمارستانهای عمومی
کلینیکهای چندرشتهای: همکاری در تیمهای درمانی برای شرایطی مانند درد مزمن، اختلالات خواب یا حمایت از بیماران انکولوژی
مطب خصوصی: تمرکز بر بیماران پیچیده با اختلالات روانتنی
با توجه به افزایش جهانی آگاهی نسبت به اهمیت یکپارچگی ذهن و بدن، تقاضا برای متخصصان روانپزشکی روانتنی روز به روز در حال رشد است.
برای بیماران، دسترسی به یک متخصص روانتنی به معنای دریافت مراقبتی است که کل فرد را در نظر میگیرد—نه فقط مجموعهای از علائم. این رویکرد معمولاً باعث بهبود پایبندی به درمان، کاهش مدت بستری در بیمارستان و ارتقای کیفیت زندگی میشود.