اچ‌آی‌وی (ویروس نقص ایمنی انسان) یک ویروس است که به تدریج به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند. هدف اصلی آن سلول‌های CD4 (لنفوسیت‌های T کمک‌کننده) هستند که رهبران ارکستر سیستم ایمنی محسوب می‌شوند وهماهنگ کردن پاسخ بدن به عفونت‌ها را بر عهده دارند.
اگر این ویروس بدون درمان رها شود، به تدریج تعداد این سلول‌ها را کاهش داده و در نهایت می‌تواند منجر به ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) شود. ایدز پیشرفته‌ترین مرحله عفونت اچ‌آی‌وی است، جایی که سیستم ایمنی آنقدر آسیب دیده که بدن در برابر عفونت‌های فرصت‌طلب (عفونت‌هایی که یک بدن سالم به راحتی دفع می‌کند) و برخی سرطان‌های خاص بسیار آسیب‌پذیر می‌شود.
راه‌های انتقال: چگونه ویروس منتقل می‌شود؟
ویروس اچ‌آی‌وی از طریق مایعات خاص بدن فرد آلوده منتقل می‌شود:
خون
مایع منی و مایع پیش‌منی
ترشحات واژن
شیر مادر
راه‌های اصلی انتقال عبارتند از:
تماس جنسی محافظت‌نشده (واژینال، مقعدی یا دهانی) با فرد مبتلا.
استفاده مشترک از وسایل تزریق مواد مخدر (سرنگ، سوزن و سایر ملزومات).
از مادر مبتلا به کودک در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی.
علائم: از عفونت اولیه تا بیماری مزمن
عفونت حاد اولیه: حدود ۲ تا ۴ هفته پس از ورود ویروس، برخی افراد علائم شبيه آنفولانزا (تب، گلودرد، rash پوستی، تورم غدد لنفاوی) را تجربه می‌کنند که معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود.
دوره نهفتگی (تکثیر خاموش): پس از آن، ویروس می‌تواند برای سال‌ها یا دهه‌ها بدون ایجاد هیچ علامت آشکاری در بدن باقی بماند و در این حین به آرامی به سیستم ایمنی آسیب بزند.
ایدز (AIDS): بدون درمان، وقتی تعداد سلول‌های CD4 به زیر ۲۰۰ سلول در هر میکرولیتر خون برسد، فرد وارد مرحله ایدز می‌شود و در معرض عفونت‌های شدید و سرطان‌های خاص قرار می‌گیرد.
درمان: کنترل ویروس و زندگی طولانی و سالم
درمان ضد رتروویروسی (ART): این درمان، شامل مصرف ترکیبی از چند دارو است. ART اچ‌آی‌وی را از یک عفونت کشنده به یک بیماری مزمن قابل کنترل تبدیل کرده است.
چگونه عمل می‌کند؟ این داروها از تکثیر ویروس در بدن جلوگیری می‌کنند. با پایبندی دقیق به درمان، بار ویروسی (مقدار ویروس در خون) می‌تواند تا حد غیرقابل تشخیص کاهش یابد.
U=U (غیرقابل تشخیص = غیرقابل انتقال): این یک مفهوم بسیار مهم است. هنگامی که بار ویروسی فردی غیرقابل تشخیص باشد، به طور مؤثر هیچ خطری برای انتقال ویروس به شریک جنسی خود ندارد. این یافته علمی به کاهش انگ اجتماعی کمک شایانی کرده است.
درمان پیشگیری پس از مواجهه (PEP): مصرف دارو بلافاصله (حداکثر تا ۷۲ ساعت) پس از یک تماس پرخطر برای پیشگیری از ابتلا.
پیشگیری قبل از مواجهه (PrEP): مصرف دارو توسط افراد در معرض خطر بالا برای محافظت از خود در برابر ابتلا.
پیشگیری: کلید توقف همه‌گیری
استفاده صحیح و مداوم از کاندوم در هر بار رابطه جنسی.
عدم استفاده مشترک از وسایل تزریق.
آزمایش منظم به ویژه برای افراد پرخطر، برای تشخیص زودهنگام.
آگاهی و مبارزه با انگ: آموزش و اطلاع‌رسانی صحیح برای از بین بردن باورهای نادرست.
جمع‌بندی نهایی: امروزه با تشخیص زودهنگام و پایبندی به درمان (ART)، افراد زندگی می کنند HIV می‌توانند طول عمری نزدیک به عمر طبیعی داشته باشند، زندگی سالم و پرباری را سپری کنند و با رسیدن به بار ویروسی غیرقابل تشخیص، از انتقال ویروس به دیگران جلوگیری کنند.
